یوتایپ 
تسویه حساب یا تصفیه حساب کلماتی هستند که در این مقاله قصد داریم تفاوت معناییشان را یک بار برای همیشه روشن کنیم؛ درست و غلط کاربردهای آن را یاد بگیریم و به کلمات مشابه آنها هم اشاره‌ای بکنیم. برای این کار ابتدا به سراغ لغتنامه می‌رویم.
| کلمه | معنا | کاربردها |
|---|---|---|
| تسویه | مساوی کردن، برابر کردن | تسویه حساب |
| تصویه | در لغتنامه وجود ندارد. | - |
| تصفیه | صاف کردن و روشن و پاکیزه نمودن. پاک کردن چیزی از آلودگی | تصفیه خون، تصفیه‌خانه، تصفیه کردن آب، تصفیه فاضلاب، تصفیه هوا، دستگاه تصفیه و ... |
| تسفیه | سفیه و بی‌خرد خواندن کسی |
پس هر گاه معنای برابر کردن و مساوی کردن در نظر بود، تسویه و هر گاه معنای صاف و شفاف کردن مد نظر بود، تصفیه درست است.
در امور مالی، هر دو کلمه تسویه حساب و تصفیه حساب کاربرد دارد ولی باید توجه داشته باشید که هر کدام از این کلمات بار معنایی خودشان را دارند و در مبادلات مالی و مخصوصاً قراردادها باید با دقت از آنها استفاده کرد.
تصفیه فرایند و روندی است که تسویه، پایان آن است؛ یعنی برای تصفیه حساب، باید حساب و کتاب انجام شود و میزان بدهکاری و بستانکاری‌ها مشخص شود. در این فرآیند شفاف می‌شود که هر کسی چقدر بدهکار است. ولی هرگاه مانده حساب مورد تأیید طرفین، دریافت یا پرداخت شد، تسویه حساب صورت گرفته است. در این حالت بدهکار و بستانکار در موقعیتی مساوی قرار گرفته‌اند.
بنابراین تصفیه حساب، مرحله اول و تسویه حساب دومین مرحله است. بنابراین وقتی شما پس از فارغ‌التحصیلی تمامی بدهی‌هایتان را به دانشگاه پرداخت می‌کنید و دیگر هیچ مراوده مالی‌ای با آن مجموعه ندارید، یعنی تسویه حساب انجام داده‌اید.
شب عید نگران تسویه حساب سنوات و مزایای کارگران بودم.
برای تسویه حساب با دانشگاه، باید تمامی سندهای پرداخت را پیدا کنم.
بهترین راه برای اینکه تشخیص بدهیم که چه زمانی در امور مالی باید از تصفیه حساب یا تسویه حساب استفاده کنیم، باید به معنای اراده شده، توجه کنیم. آیا قرار است حساب‌ها شفاف شود (تصفیه حساب) یا پرداخت صورت بگیرد. (تسویه حساب)
این پایان ماجرا نیست....
بیایید با نگاهی موشکافانه نگاه کنیم که در معنای انتقامجویی باید از کدام کلمه استفاده کنیم؟ تصفیه حساب یا تسویه حساب؟ برای اینکه به پاسخ این سوال دست پیدا کنیم، به نظر علمای ویراستاری رجوع می‌کنیم.
ابوالحسن نجفی معتقد بود که تصفیه حساب «مجازاً به هر نوع اقدام عملی برای انتقامجویی و کینه‌کشی اطلاق می‌شود.»
حسن انوری و یوسف عالی عباس آباد در فرهنگ سخن، تسویه حساب را برای انتقام گرفتن مناسب می‌دانند.
رضا شکراللهی (ویراستار) می‌گوید:
«می‌توان به روش تقلید عمل کرد و هر کس با انتخاب یکی از این دو مرجع تقلید، یکی از دو صورت را برگزیند.»
او معتقد است این روش، درباره کلمات و عبارت‌های مشابه، سبب می‌شود که اصل موضوع از میان برداشته شود و از شمار انبوه غلط‌های املایی یکی کم می‌شود و مردم هم بی‌خود و بی‌جهت درگیر مسائل فنی نمی‌شوند.
اما شاید بهتر باشد در این باره از تقلید بگذریم و درباره انتقام‌کشی کمی استدلال کنیم. معمولا هدف دعواها و جدال‌ها به قصد انتقام، صلح و آشتی نیست. یعنی با انتقام گرفتن، موضوع کینه تمام نمی‌شود و حتی می‌تواند سبب دعوا و جدالی دیگر در آینده شود. بنابراین هدف فرد انتقام‌جو معمولاً برابر شدن با فرد مقابل است. مصداق صحیح عبارت «زدی ضربتی، ضربتی نوش کن.»
بنابراین از آنجایی که اصل ماجرا تمام نمی‌شود و صرفا نیت افراد، ایجاد حس برابری است، نظر حسن انوری را به نظر صحیح‌تر می‌رسد.
از دیروز همش فکرمی‌کنم چه جوری می‌تونم باهاش تسویه حساب کنم که حداقل دلم خنک بشه.
به خاطر کاری که با خانواده من کرد به زودی با او تسویه حساب می‌کنم.