ضربالمثل «پیش قاضی (غازی) و معلق بازی» را درمورد موقعیتی به کار میبریم که فردی مدعی بخواهد مقابل یک همهفنحریف ادعای زیرکی و کاربلدی کند. با دقت در این معنی متوجه میشویم که کلمهی قاضی در این ضرب المثل چندان با معنی به نظر نمیرسد. اما در متون کلاسیک کلمه غازی در معنای بندباز به کار میرفته و با توجه به این نکته، معنای این ضربالمثل روشن خواهد شد. بندبازی از مهارتهای سرگرمکننده قدیمی است که هنوز هم در اغلب سیرکها دیده میشود که راه رفتن و معلق زدن روی بندهایی است که در ارتفاع بسته شده. طبعاً چنین نمایشی نیاز به فردی بسیار چابک و ورزیده و ماهر دارد و هرکسی نمیتواند آن را انجام دهد یا با چنین فردی رقابت کند. بنابراین، پیش غازی و معلق بازی صحیح است.
اشکال دیگری از این ضربالمثل هم در کتب مختلف ذکر شده است، مانند:
- پیش قاضی و ملق بازی؟!
- جلو قاضی و معلق بازی؟!
- پیش قاضی و جنگولک بازی؟!
- پیش لوطی و معلق بازی؟!
- پیش لوطی و معلق وارو؟!
- پیش کولی و پشتک و وارو؟!
- پیش میمون و معلق بازی؟!
کاربردهای مثلها را میتوانید در کتبهای قند و نمک، کتاب کوچه، کتاب فرهنگ عوام، کتاب ده هزار مثل فارسی ببینید.
مقاله تاملی در مثل پیش قاضی و معلق بازی؟! نیز اطلاعات بیشتری درباره این ضربالمثل به شما خواهد داد.
مشابه همین ضربالمثل که شباهت آوایی سبب این اشتباه شده، میتوان به عبارت کج دار و مریز هم اشاره کرد که به اشتباه کجدار و مریض گفته میشود.