هر جمله، خبری را درباره کسی یا چیزی بیان می‌کند. این خبر از دو بخش نهاد و گزاره تشکیل شده است که در این مقاله سعی داریم به تعاریف، ویژگی‌ها و مباحث پیرامون نهاد و گزاره بپردازیم.
تعریف نهاد و انواع آن
نهاد، کلمه یا گروهی از کلمات است که درباره آن، خبری می دهیم و موجب عملی‌شدن فعل می‌شود. به طور معمول، نهاد پیش از گزاره قرار می‌گیرد و به دو صورت جدا و پیوسته در جمله حضور پیدا می‌کند و حتی می‌تواند به صورت اسم، ضمیر، صفت یا گروه اسمی به کار رود. برای تشخیص نهاد در جمله می‌توانید از کلمات پرسشی چه چیزی و چه کسی استفاده کنید.
یوتایپ | آموزش تایپ ده‌انگشتی
در اینستاگرام، کلی مطالب آموزشیِ جالب و مفید برایتان داریم 
امیر به دانشگاه رفت.
امیر: نهاد (اسم)
او به دانشگاه رفت.
او: نهاد (ضمیر)
دختران کلاس نقاشی آمدند.
دختران کلاس نقاشی: نهاد (گروه اسمی)
زیبارویی از مسیری می‌گذشت.
زیبارو: نهاد (صفت)
نکته: نهاد همیشه در ابتدای جمله نمی‌آید.
این لباس زیبا را علی برای من خریده است.
وزین‌پور در کتاب «دستور زبان فارسی» دو مورد دیگر یعنی مصدر و اسم مصدر را نیز جایگزین نهاد می‌داند.
ترسیدن، موجب ضعف است.
ترسیدن: نهاد (مصدر)
دانش، فراگرفتنی است.
دانش: نهاد (اسم مصدر)
نکته: برای تشخیص نهاد، از کلمات پرسشی چه چیزی و چه کسی بهره می‌گیریم و نباید آن را با چه چیزی را و چه کسی را که برای تشخیص مفعول مورد استفاده قرار می‌گیرد اشتباه کنیم.
نهاد جدا یا نهاد اختیاری
نهاد، کلمه‌ای است که به طور معمول در اول جمله قرار می‌گیرد و به کلمات دیگر نچسبیده است. نهاد جدا عموماً قابل حذف است.
سارا به مدرسه رفت.
سارا: نهاد جدا
نهاد پیوسته یا نهاد اجباری
شناسه‌ای است که به فعل پیوسته است و به لحاظ شمار و شخص، با نهاد جدا مطابقت دارد. نهاد پیوسته، قابل حذف نیست.
مقاله بررسی نقش‌های نهادی در دستورهای سنتی، نقش‌های نهادی را از دیدگاه زبان‌شناسان برای نهاد ذکر کرده است. نهاد می‌تواند:
1- دارنده صفت و حالتی باشد؛
بهروز، باهوش است.
2- پذیرنده صفت و حالتی باشد؛
سعید، خوشحال شد.
3- پذیرنده کار باشد؛
لباس پوشیده شد.
4- کننده کار باشد؛
نازنین آمد.
5- کننده کار باشد؛
احمد، لباس را آورد.
6- پذیرنده هستی و وجود داشتن باشد؛
اینجا کسی هست.
7- پذیرنده مالکیت باشد؛
پروین، کتاب دارد.
نکته: گاهی نهاد از جمله حذف می‌شود. در این مواقع تشخیص نهاد با توجه به فعل جمله یا اجزای جمله قبلی امکان‌پذیر است.
هر روز به دیدن او می‌رفتم.
[من] هر روز به دیدن او می‌رفتم.
نکته: در اینجا از شناسه «م» موجود در آخر فعل «می‌رفتم» پی به نهاد یعنی «من» می‌بریم.
کتاب من را بیاور.
محمد! کتاب من را بیاور.
نکته: اگر نهاد، کننده کار باشد به آن فاعل می‌گوییم و اگر از وضعیت و حالت آن خبر دهد، نهاد مسندالیه خوانده می‌شود. حالت یا وضعیتی که به مسندالیه نسبت داده‌ایم نیز مسند نام دارد.
علی به خانه آمد.
علی: کننده کار و فاعل است.
علی خوشحال بود.
علی: نهاد مسندالیه است که درباره وضعیت آن (خوشحالی) خبر می‌دهیم.
نکته: گاهی یک نهاد برای چند جمله به کار می‌رود؛ به این شکل که در جمله اول می‌آید و در جملات دیگر حذف می‌شود.
احمد به خانه رفت، لباس‌هایش را برداشت و از خانه خارج شد.
مطابقت نهاد و فعل
معمولاً نهاد و فعل به لحاظ مفرد و جمع بودن با هم تطابق دارند؛ به این معنی که اگر نهاد مفرد است فعل هم به‌صورت مفرد به کار می‌رود و اگر نهاد جمع است، فعل به شکل جمع می‌آید.
احمد به جنگل رفت.
آن‌ها به جنگل رفتند.
مواردی استثنا نیز در این باره وجود دارد که می‌توانید در مقاله مطابقت نهاد و فعل آن را مطالعه کنید.
تعریف گزاره و انواع آن
گزاره خبری است که درباره نهاد می‌دهیم. مهم‌ترین بخش گزاره، فعل است و اجزای اصلی جمله به‌وسیله آن شناخته می‌شود. قید، مسند و مفعول و... همگی در قسمت گزاره قرار دارند. گزاره می‌تواند تنها از یک کلمه تشکیل شود و در این حالت آن یک کلمه، معمولاً فعل است.
علی آمد.
هوا گرم بود.
امیر خانه را خرید.
خانه: مفعول است که در قسمت گزاره قرار دارد.
او آهسته راه می‌رود.
آهسته: قید که در قسمت گزاره قرار دارد.
در زبان فارسی، افعال و جملاتی وجود دارند که به لحاظ دستوری، با آنچه در بالا درباره نهاد و گزاره، نحوه تقسیم‌بندی و اصول حاکم بر روابط آن گفته شد، مطابقت ندارد. از آن میان جملاتی مثل «سردم است» یا «بدم می‌آید» که خسرو فرشیدورد در کتاب «فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی» در ذیل مبحث «فعلیار» درباره آن‌ها صحبت کرده است.
همچنین جملاتی مانند «پسرم، پایش ضرب دیده است»، «حمام، دوشش نصب نشده است»، «شیراز، هوایش سالم است»، «مشهد، هوایش گرم است» و... دارای ساختار خاصی هستند که نمی‌توان به‌آسانی نقش اجزای مختلف آن از جمله نهاد و گزاره را تشخیص داد.
این موضوع را که از ضعف دستورهای نحوی موجود در زبان فارسی ناشی می‌شود، «محمد پاکنهاد» در مقاله «جمله‌های ساده با دو نهاد در زبان فارسی» به طور کامل بررسی کرده و به بحث درباره نظرات مختلف در این باره پرداخته است.
ما در این مقاله تلاش کردیم به کلیاتی درباره نهاد و گزاره بپردازیم اما دیگر مباحثی پیرامون این مطلب وجود دارد که تخصصی‌تر است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع توصیه می‌کنیم منابع و ارجاعات موجود در این مقاله را مطالعه کنید.
توی دستت چند انگشت داری؟
تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ ده‌انگشتی رو ساده و حرفه‌ای یاد بگیر.
برای شروعِ رایگانِ آموزش اینجا کلیک کن
واقعا عالی بود 👍
من هر سایتی که رفتم اصلا پیدا نکردم اما همین که اومدم تو سایت پوتایپ فهمیدم مه بهتر از این سایت نداریم
واقعا ممنون♥️🙏🏻🌹👍
عالی بود مرسی
عالییییییییی
بسیار عالی و مفید!
خیلی ممنون واقعا مفید بود
🙏🙏🙏🙏😊
عالی بود و استفاده کردم .ممنون
عالی و کامل و گویا بود ،متشکرم 👌
عالی
خیلی خوبه 💖💖💖💖