نگارش فارسی

آموزش تایپ ده انگشتی
  1. خانه
  2. پایگاه دانش
  3. نگارش فارسی
  4. نشانه گذاری و علائم ویرایشی
  5. کاربرد گیومه «»

کاربرد گیومه «»

گیومه نقل قول

در این نوشته، موارد کاربرد گیومه «» در نگارش فارسی را بررسی می‌کنیم و موارد مربوط به این نشانه ویرایشی را با مثال توضیح می‌دهیم.

گیومه یا نشانه نقل قول که با علامت (« ») در نگارش فارسی مشخص می‌شود، مانند پرانتز جزو علائمی است که به صورت جفت به کار می‌رود؛ یعنی به عنوان نشانه‌ای دوگانه در ابتدا و انتهای جمله یا عبارت مورد نظر قرار می‌گیرد. معادل این نشانه در زبان انگلیسی quotation mark نام دارد که به صورت (" ") مشخص می‌شود. دقت کنید که استفاده از "" برای نقل قول در زبان فارسی نادرست است.

utype_ir

یوتایپ | آموزش تایپ ده‌انگشتی

در اینستاگرام، کلی مطالب آموزشیِ جالب و مفید برایتان داریم 👇

صفحه ما را ببینید
لوگوی یوتایپ

توی دستت چند انگشت داری؟

تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ ده‌انگشتی رو ساده و حرفه‌ای یاد بگیر.

برای شروعِ رایگانِ آموزش اینجا کلیک کن

کاربرد گیومه در نگارش فارسی

بیان نقل قول مستقیم؛ شاخص‌ترین کاربرد گیومه در نگارش

یکی از مهم‌ترین کاربردهای گیومه برای بیان نقل قول مستقیم است و در آغاز و پایان آن می‌آید؛ در واقع گیومه علاوه بر نشانه‌ نقل قول، مشخص کننده‌ی حدود آن نیز است.

گفت: «محبت را از آن نام محبت کردند که هر چه در دل بود جز محبوب، محو گرداند». و گفت: «هر که وحشت غفلت نچشیده باشد، حلاوت انس نیابد.»

تذکرةالاولیاء، ذکر عثمان حیری

گفت: «من عاشق کسی هستم که هنوز نمی‌دونه می‌تونه اشق من بشه اما بالاخره وقتش می‌رسه.»

شیفتگی‌ها، خابیر ماریاس

متمایز کردن و یا تأکید بر قسمتی از متن

یکی از کاربردهای گیومه در نگارش فارسی در مواقعی است که بخواهیم بر عبارت، جمله و یا واژه‌ای در نوشتار خود تأکید کنیم. البته برای این کار از بولد (سیاه) یا ایتالیک (ایرانیک) کردن متن هم می‌توان استفاده کرد.

مثال

«زبان سرچشمه‌ی سوءتفاهم‌هاست.»؛ شاید این جمله از داستان «شازده کوچولو»ی «آنتوان دوسنت اگزوپری» را شنیده‌ باشید.

می‌خواهیم در کنار آموزش تایپ فارسی ، «درست‌نویسی» زبان فارسی را نیز یاد بگیریم، و یکی از مهم‌ترین بخش‌های درست‌نویسی، استفاده صحیح از «علائم ویرایشی» است.

اشاره به اصطلاحات و واژه‌های علمی و فنی و یا اسم شخصی

به طور معمول وقتی برای بار اول از اصطلاحی علمی و یا تخصصی و همچنین از نام شخصی یا کتابی و نمونه‌هایی مانند این‌ها نام می‌بریم، آن واژه یا اصطلاح را درون گیومه قرار می‌دهیم.

می‌توان گفت نخستین تعریف نسبتاً کامل و ارزنده از فرهنگ را «ادوارد تایلور» انسان‌شناس معروف انگلیسی و بنیان‌گذار انسان‌شناسی فرهنگی، به دست داد. وی در سال 1871 در کتاب معروفش به نام «فرهنگ ابتدایی» به تعریف روشن، رسمی و جامع از فرهنگ پرداخت.

پژوهش و بررسی فرهنگ عامه ایران، حسینعلی بیهقی

فرهنگ مردم ترجمه کلمه «فولکلور» است.

پژوهش و بررسی فرهنگ عامه ایران، حسینعلی بیهقی

تضمین شعر

تضمین در شعر به صنعتی گفته می‌شود که شاعر، بخشی از شعر شاعر دیگری را عیناً در شعر خود بیاورد. در چنین مواقعی قسمتی که تضمین شده در گیومه آورده می‌شود تا مشخص شود که این قسمت سروده شاعر دیگری است.

چه خوش گفت فردوسی پاکزاد
که رحمت بر آن تربت پاک باد
«میازار موری که دانه‌کش است
که جان دارد و جان شیرین خوش است»

تضمینی از سعدی از سروده فردوسی

دو نکته درباره کاربرد گیومه

در نقل به مضمون و یا نقل قول غیر مستقیم نیازی به استفاده از گیومه نیست.

به او گفتم اگر می‌خواهد موفق شود، باید بیشتر تلاش کند.

در مورد عبارت‌های نقل شده در میان گیومه (نقل قول مستقیم) نیز نشانه‌گذاری و قواعد آن رعایت می‌شود.

نحوه تایپ و فاصله‌گذاری گیومه باز و بسته

برای تایپ گیومه کافی است جای گیومه در کیبورد را بدانید.

در مورد فاصله‌گذاری، به طور کلی، علامت‌های جفت، به عبارت داخل می‌چسبند و از کلمات بیرون یک فاصله دارند؛ یعنی گیومه باز از نویسه پیش از خود یک فاصله و از نویسه پس از خود فاصله‌ای ندارد و گیومه بسته به نویسه پیش از خود می‌چسبد و از نویسه پس از خود یک فاصله دارد.

توی دستت چند انگشت داری؟

تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ ده‌انگشتی رو ساده و حرفه‌ای یاد بگیر.

برای شروعِ رایگانِ آموزش اینجا کلیک کن

۱۶ دیدگاه

Sh

سلام و احترام.
آیا ارجاع درون متنی به شیوه apa باید بعد از گیومه بسته بیاید یا درون آن؟
با تشکر

پاسخ
ساینا نجم الدین

در شیوه ارجاع دهی apa باید در نقل قول مستقیم باید از گیومه استفاده کنید و سپس در پزانتز شماره صفحه را ذکر کنید.
مثال:
سماور و پورتر (1997) بیان می‌کنند که «زبان شامل ارتباط دادن معنا به نمادهاست.» (ص.188).
می‌توانید همین متن را به شکل دیگری هم بنویسید:
«زبان شامل ارتباط دادن معنا به نمادهاست» (سماور و پورتر، 1997، ص.188).

نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که اگر نقل قول 40 کلمه یا بیشتر بود باید به صورت مستقل و با فاصله از متن و بدون گیومه به کار رود. یعنی در یک پاراگراف مستقل و با حدود 1.27 سانتی متر از سمت راست شروع شود. و در پایان شماره صفحه را در پرانتز بیاورید.

پاسخ
علی

سلام؛
نقطه بعد از گیومه قرار میگیرد یا قبل آن؟ چرا که دیدم در مثال های در مطلبتان، نقطه گاهی پیش و گاهی پس از گیومه قرار گرفته است.

پاسخ
ساینا نجم الدین

سلام دوست عزیز. نقد شما را می‌پذیریم و مقاله را اصلاح کردیم. درباره محل قرارگرفتن نشانه‌ها در گیومه باید بدانیم که باید همه نشانه‌ها اعم از نقطه یا نقطه ویرگول باید در داخل گیومه قرار بگیرند. مانند مثال زیر:
پدر گفت: «ای پسر، خیال محال از سر به در کن.»
اما اگر جمله به واژه، اصطلاح یا تعبیری داخل گیومه ختم شود، علامت جمله بیرون گیومه می‌آید:
در عصر سلطان محمود مردم یا از «پسریان» هستند یا از «پدریان».
امیدواریم توانسته باشیم پاسخ مناسبی به شما بدهیم.

پاسخ
سهیل

اما من هم بسیار دیده‌ام که در متن‌هایی که پایان پارگراف است نقطه بیرون گیومه قرار گرفته است.
براستی چه دلیلی وجود دارد که گاه داخل پرانتز و خارج پرانتز ؟

پاسخ
ساینا نجم الدین

برای کاربرد علائم ویرایشی مانند املای برخی کلمات به ویژه درباره رعایت فاصله و نیم‌فاصله یا سرهم‌نویسی و جدانویسی بین نویسندگان مختلف، متفاوت است. تفاوت رویکرد افراد از دیدگاه دستوری یا زبان‌شناسی عامل چنین امری است. نویسندگانی مانند احمد شاملو نیز سبک ویژه خودشان را داشته‌اند. شاید بتوان یکی از مشکلات زبان فارسی را برای نوشتن همین امر دانست که افراد گاه سلیقه‌ای عمل می‌کنند و یک‌دستی وجود ندارد و همین امر نیز زبان فارسی را دچار مشکلاتی می‌کند. توصیه ما این است که دلایل مختلف را بررسی کنید و سپس به هر نتیجه‌ای که رسیدید و به نظرتان منطقی بود آن را اعمال کنید و نکته مهم این است که در تمام متن مورد نظر خود همان قانون را اجرا کنید و اصل یکدستی را سرلوحه کار خود قرار دهید.

پاسخ
نیما

سلام. علامت‌گذاری نقل قول در نقل قول چطور است؟
نقل قول اصلی را با گیومه مشخص می‌کنیم. برای نقل قول‌های فرعی که داخل آن نقل‌قول اصلی آمده‌اند، چه؟
با تشکر

پاسخ
ساینا نجم الدین

درود
اگر درون نقل قول اصلی چند نقل قول دیگر بیاید، نقل قول‌های فرعی را با علامت نقل قول («»/” “) مشخص می‌کنیم.
حاتم طایی را گفتند: «ار خود بزرگ‌همت‌تر در جهارن دیده‌ای یا شنیده‌ای؟» گفت: «بلیُ یک روز چهل شتر قربان کرده بود امرای عرب را و خود گوشه صحرا به حاجتی بیرون رفتم. خارکنی را دیدن پسته‌ای فراهم نهاده. گفتم: ‘ به مهمانی حاتم چرا نروی که خلقی بر سماط او گرد آمده‌اند؟’ گفت:
هر که نان از عمل خویش خورد
منت حاتم طایی نبرد.
دوست عزیز این توضیحات عینا از کتاب آموزش ویراستاری و درست‌نویسی دکتر حسن ذوالفقاری، صفحه 39 نقل شده است.

پاسخ
نازنین

سلام.
برای ذکر اسم نویسنده پایین یه متن می‌تونیم اون رو داخل گیومه بذاریم؟

پاسخ
ساینا نجم الدین

دیالوگ‌ها بیشتر در نمایشنامه‌ها به خط تیره آغاز می‌شوند. برای مثال:
– مرد: نمی‌خوای حرفی بزنی؟
-زن: با تو حرفی برای گفتن ندارم.

پاسخ
محمد قنبری

سلام!
1 – آیا گذاشتن علامت (!) بعد از کلمه ی “سلام” درست است؟
2 – هنگام تعارض دو قانون در مورد علائم نگارشی به کدام یک عمل می شود؟ مثلاً: “قبل از نقطه نباید فاصله گذاشت اما بعد از آن یک فاصله لازم است. بعد از گیومه فاصله لازم نیست اما قبل از آن باید یک فاصله گذاشت.”
در مثال بالا و در آخر عبارت، بین نقطه و ویرگول باید فاصله گذاشت (بنا بر قانون اول) یا همان طور که الآن هست نباید فاصله گذاشت؟ (بنابر قانون دوم). ضمناً در صورت امکان زحمت بکشید پاسخ را به ایمیل بنده ارسال فرمایید. تشکر!

پاسخ
یوتایپ

۱. بله. در مواردی مانند «سلام» «بله» «خیر» و … که ساختار شبه جمله دارند، می‌توان از علامت تعجب استفاده کرد.
۲. در چنین مواردی قانون علامت‌های جفت، بر قانون علامت‌های تک ارجحیت دارد. پس بین نقطه و گیومه فاصله نمی‌گذاریم. مثلاً:
او گفت: «مراقب خودت باش!» و از در خارج شد.

پاسخ
پونه

درود بر شما. در قسمتی از متن نوشته‌اید «یکی از کاربردهای گیومه در نگارش فارسی در مواقعی است که بخواهیم بر عبارت، جمله و یا واژه‌ای در نوشتار خود تأکید کنیم. البته برای این کار از بولد (سیاه) یا ایتالیک (ایرانیک) کردن متن هم می‌توان استفاده کرد.»

متأسفانه نتوانستم نوشته‌ای درست‌وحسابی دربارۀ کاربردهای سبک ایتالیک، و سبک ایرانیک در زبان فارسی پیدا کنم. در یوتایپ هم، ظاهرا تنها در این مقاله، تنها نام این‌دو برده شده‌است!

بسیار سودمند خواهد بود اگر دربارۀ کاربرد ایتالیک و ایرانیک در خطّ فارسی بنویسید. با سپاس.

پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *