یوتایپ 
گاهی در زمان نوشتن، نیاز داریم تا از کسی نقلِ قول کنیم؛ صحبت کسی را به نوشته‌مان پیوست کنیم و یا خبری را از زبان کسی «بازبیان» کنیم. این‌جاست که علامت دونقطه یا «دو نقطه روی هم» به کمک‌مان می‌آید. نام این علامت به انگلیسی Colon است.
عمده کاربرد دو نقطه در نگارش فارسی آن‌جا است که حرفی برای گفتن هست؛ نقل‌قولی، شرحی یا مثالی. دو نقطه نماد بیان کردن و شرح دادن است؛ یعنی چیزی برای بیان وجود دارد، گفتگویی در میان هست یا موضوعی نیاز به بیانِ نمونه، تعریف و تشریح دارد. این نشانه در زبان فارسی دری «دو نقطه سر به سر» یا «شارحه» نیز گفته میشود.
موارد استفاده از دو نقطه
پیش از نقل قول مستقیم
وقتی می‌خواهیم مطلبی را عینا از کسی نقل کنیم، از علامت دو نقطه استفاده میکنیم و عبارت نقل شده را در میان دو گیومه می‌گذاریم.
نقل است که کسی گفت: «مرا وصیّتی بکن». گفت: «همّت، همّت، که همت مقدّمِ همه اشیاء است و مدار جمله‌ی اشیاء بر او است و رجوع جمله‌ی اشیاء به اوست».
تذکرة الأولیاء، عطار
معاون وزیر بهداشت ایران درباره گسترش ویروس کرونا در کشور می‌گوید: «باید هوشیارانه‌تر عمل می‌کردیم. فکر می‌کنم قدری تأخیر در اعلام داشتیم به دلیل این‌که اطلاع نداشتیم».
اگر نقل قول مستقیم نباشد و مضمون سخنی را نقل کنیم، نباید از علامت دو نقطه استفاده کنیم. به مثال زیر توجه کنید. مثال نخست به صورت نقل مضمون سخن است و مثال دوم به صورت نقل قول مستقیم.
نقل به مضمون: به او گفتم اگر می‌خواهد موفق شود، باید تلاش بیشتری بکند.
نقل قول به صورت مستقیم: به او گفتم: «اگر می‌خواهی موفق شوی، باید تلاش بیشتری بکنی.»
شرح اجزای چیزی یا نمونه‌هایی از یک سنخ
مواقعی که بخواهیم اجزای چیزی را شرح دهیم یا نمونه‌هایی از یک سنخ را معرفی کنیم، از علامت دو نقطه استفاده میکنیم.
انواع ویرایش عبارتند از: فنی، زبانی ـ ساختاری، تخصصی ـ علمی.
اصول مذهب در نزد شیعه به این شرح است: توحید، نبوت، معاد، عدل، امامت.
تعریف یک واژه یا اصطلاح
زمانی که می‌خواهیم کلمه یا اصطلاحی را تعریف کنیم، اگر از حالت جمله خبری استفاده نکنیم، از دو نقطه استفاده خواهیم کرد.
پنبه‌زار: زمینی که در آن پنبه کاشته باشند.
لعبتک: بازیچه، عروسک
نکته: در تعریف یک واژه یا اصطلاح، پس از علامت دو نقطه نیازی به ذکر کلمه یعنی نیست.
پنبه‌زار: یعنی زمینی که که در آن پنبه کاشته باشند. (نادرست)
بین ساعت و دقیقه
دیگر کاربرد دو نقطه در هنگام نوشتن ساعت، در بین ساعت و دقیقه است.
ساعت 21:20
بیان موضوع، عنوان و مانند آن
برای بیان موضوع، عنوان و مانند این‌ها هم می‌توان از دو نقطه استفاده کرد؛ البته این زمانی است که عنوان و متن در یک خط قرار داشته باشند. زمانی که موضوع و عنوان در سطرهای مجزا باشند، گذاشتن دونقطه توصیه نمی‌شود.
موضوع: درست‌نویسی
نویسنده: حدیث رحمانی
نقل گفت‌وگو
برای نقل گفت‌وگوها در نوشته‌هایی چون داستان، نمایشنامه، فیلمنامه و مانند این‌ها، بین نام گوینده و سخنی که ادا می‌کند، از دو نقطه استفاده میشود.
ولادیمیر: باید فردا برگردیم.
استراگون: واسه چی؟
ولادیمیر: منتظر گودو باشیم.
در انتظار گودو، ساموئل بکت
نکته: گاهی در نقل گفت‌وگوها در نمایشنامه، فیلمنامه و داستان به جای نام شخص گوینده و برای پرهیز از تکرار، از خط تیره (-) استفاده میشود.
با کامپیوتر زیاد سر و کار دارید؟
تایپ ده‌انگشتی مهارتی است که همه به آن نیاز داریم. آن را با آسان‌ترین و بهترین روش بیاموزید.
همین الان یادگیری تایپ ده‌انگشتی را شروع کنید!فاصله‌گذاری در زمان درج علامت دو نقطه
نشانه دو نقطه همانند بیشتر علائم ویرایشی فارسی که تک هستند، باید به حرف قبل از خود بچسبد و از حرف پس از خود یک فاصله داشته باشد.
سلام آیا قرار دادن دونقطه بعد از سر تیترهای پاراگرافهای یک مطلب در وبسایت نادرست است ؟
دوست عزیز تیتر نیازی به دو نقطه ندارد.
دو نقطه بعد از کلماتی مثل مثال زیر کاربرد داره یا باید ویرگول استفاده کرد؟
بیرون اومد و پرسید: «دوستت کجا رفت؟»
بیرون اومد و پرسید، «دوستت کجا رفت؟»
درکل سوالم اینه کلماتی مثل پرسید، درخواست کرد، فریاد زد و… که بعدشون حرفی داخل گیومه میاد کنارشون باید چه علامتی استفاده شه؟
ممنون می‌شم جواب بدید
اگر نقل قول مستقیم می‌کنید باید از دو نقظه و بلافاصله گیومه استفاده کنید.
ممنون بابت انتشار این مطالب بسیار آموزنده.
سلام آیا در مواقعی که از گفتیم یا بگوییم یا میگوییم استفاده میکنیم میشود از دو نقطه استفاده کرد؟ مثل این جمله:
حتی احمد در مدرسه حضور نداشت تا بگوییم: او بود که شیشه را شکست
لطفا پاسخ را برایم ایمیل بفرمایید. با تشکر از حضرتعالی
خیر. در چنین جملاتی نیازی به استفاده از دونقطه نیست.
سلام و شب بخیر ؛
بعد از ندا هم دونقطه استفاده میشه ؟
مثلا علی :فردا بیا خونم .
خیر دوست عزیز. برای این‌که با قوانین ندا و منادا آشنا شوید، توصیه می‌کنم مقاله ندا و منادا چیست؟ را مطالعه کنید.
سلام و تشکر از توضیحاتتان.
بعد از دو نقطه حتما باید گیومه گذاشته شود یا نه؟
ممنون
نه لزوما، تنها زمانی که قصد نقل قول مستقیم داریم نیاز به استفاده از گیومه است ولی مثلا در بیان معنای یک کلمه نیازی به گیومه نیست. مثلا میگوییم:
موضوع اول: سرعت در تایپ ده انگشتی و نمی‌گوییم موضوع اول: «سرعت در تایپ ده انگشتی»
ممنون از سایت بسیار خوبتون. خیلی کمک کرد.
چرا بعضی مواقع نقطه قبل از گیومه قرار می گیرد و بعضی مواقع بعد از گیومه 《 .》
《 》.
این موضوع بستی به سلیقه ویراستار دارد. مهم این است که هر روش را که انتخاب می‌کنید، تا پایان متن همان را ادامه بدهید که متن یکسان باشد.
وقتی از گیومه استفاده میکنیم قبلش حتماً باید دو نقطه رو هم بذاریم؟ من آخرش نفهمیدم واسه نقل قول مستقیم دو نقطه میذاریم یا گیومه یا هر دو! واقعاً فارسی زبان مزخرفیست و قواعد درست درمون نداره همش من درآوردیست، نه از عربی عربیه نه یه زبون جدا
بله قبل از گیومه باید دو نقطه هم بگذارید. گیومه یعنی دارید نقل قول از کسی می‌کنید و جملات او را عین به عین تکرار می‌کنید. توصیه می‌کنم مقالات موجود در پایگاه دانش را به دقت بخوانید. این بخش می‌تواند در ید گرفتن قواعد به شما کمک کند.