
میانوند از گروه تکواژ یا وندهایی است که میان دو واژه یا دو تکواژ میآید، کلمه تازهای به شکل مرکب یا مشتق مرکب میسازد و نوع دستوری واژه را تغییر میدهد. وند را تکواژی تعریف کردهاند که معنای مستقلی ندارد و در ساخت واژه به کار میرود.
میانوند در واقع تکواژی است میان کلمات مرکب میآیند، برای مثال در کلمات مرکب زیر ترکیب میانوندها را با واژهها و تکواژها میبینیم:
سراسر، لبالب، بناگوش، سرازیر، سراشیب، دمادم، سراپا، پیچدرپیچ، خمدرخم، شیریاخط، سرتاسر
در این کلمات حروفی چون الف، وا، و، تا، در،یا و ... به عنوان حروف میانوند آمدهاند.
انواع میانوند
میانوندهای مشترک
میانوندهایی را که با حروف اضافه و حروف ربط مثل در، با، و، تا، یا و کسره مشترک هستند، میانوندهای مشترک نامیده میشوند.
میانوندهای مختص
تکواژهایی مانند: وا، اندر، ا که فقط میانوند قرار میگیرند، میانوند مختص نامیده میشوند. این میانوندها اغلب ترکیبهای قیدی یا وصفی میسازند.
با کامپیوتر زیاد سر و کار دارید؟
تایپ دهانگشتی مهارتی است که همه به آن نیاز داریم. آن را با آسانترین و بهترین روش بیاموزید.
همین الان یادگیری تایپ دهانگشتی را شروع کنید!پرکاربردترین میانوندهای فارسی
به
این میانوند با حروف اضافه مشترک است و در ترکیب کلماتی همچون کلمات زیر میانوند است:
لببهلب، سربهسر، روبهرو، لنگه به لنگه، لابهلا، تابهتا
تا
تا از حروف اضافه است و به عنوان میانوند نیز در کلمات زیر به کار میرود:
سرتاپا، سرتاته، سرتاسر
در
پیچدرپیچ، خمدرخم، تو در تو
و
این میانوند با حرف ربط واو مشترک است و در ترکیبهای زیر دیده میشود:
رفت و آمد، نشست و برخاست، بزن و بکوب، بخور و نمیر، خواه و ناخواه
نکته: حرف واو هر زمان که میانوند باشد به شکل O (اُ) خوانده میشود و اگر حرف ربط باشد، va خوانده میشود برای مثال در جملهای مثل: رفتم و او را دیدم.
حرف کسره (-ِ)
کسره همواره به کسره اضافه بودن شناخته میشود، چراکه همواره میان مضاف و مضاف الیه میآید اما اگر این کسره در ترکیبی بیاید که یک واژه جدید بسازد میانوند است، مانند:
دستکم، ضدانقلاب، دمبخت، سرحال.
ا
میانوند ا در میان کلمات مرکب میآید، مانند:
رنگارنگ، پیشاپیش، یکایک، سراپا، رستاخیز، پیچاپیچ
اندر
این میانوند کاربرد تاریخی دارد و کمتر به کار میرود، اغلب در معنای وصفی است:
خماندرخم