شکل نوشتاری و گفتاری کلمه خورش یا خورشت مانند بسیاری از کلمات دیگر در زبان فارسی، با یکدیگر تفاوت پیدا کرده است. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که استفاده از کدامیک صحیح تر است؟
خورش، در فرهنگ معین، به هر غذای نسبتاً آبداری گفته شده که با نان یا برنج خورده میشود. اما در شکل گفتاری زبان فارسی، به پایان برخی از کلمات، ت افزوده شده است و این کلمه هم احتمالاً تحت تأثیر آن بوده است. مثلا؛
بهجای بالش میگویند؛ بالشت
بهجای خِرِف میگویند؛ خرفت
بهجای خورش میگویند؛ خورشت
در لغتنامه، ذیل مدخل خورش، واژه خورشت هم ثبت شده است؛ بنابراین به کار بردن واژه خورشت غلط نیست اما بهتر است که در شکل نوشتاری، از واژه خورش استفاده کنیم؛ چنانچه در متون کهن فارسی هم خورش بهکار رفته است. به تعدادی از این نمونهها دقت کنید:
بجز مغز مردم مدهشان خورش
شاهنامه، فردوسی
مگر خود بمیرند از این پرورش
خورشها پاک و جانافزای و نوشین
ویس و رامین، فخرالدین اسعد گرگانی
چو پوششهای نغز و خوب و رنگین
تخم و بر و برگِ همه رستنی
دیوان، ناصرخسرو
داروی ما یا خورش جسم ماست
در برخی از آثار هم خورش بهعنوان اسم مصدر از فعل خوردن به کار رفته است.
بکارند و ورزند و خود بدروند
شاهنامه، فردوسی
بگاه خورش، سرزنش نشنوند
لازم است این نکته هم یادآوری شود که خورشت در اصل نام دهی است از دهستان حومه بخش اشنویه شهرستان ارومیه و در اعلام جای میگیرد و نباید به شکل خورش نوشته شود.
اگر شما هم با خواندن این مقاله یاد غذای محبوبتان مثل خورش قورمهسبزی افتادید و دلتان ضعف رفت، ما را حلال کنید. راستی! قورمه سبزی یا یا قرمه سبزی؟! امان از این زبان فارسی!!!