نقطه ویرگول یکی از علائم نگارش در زبان فارسی است که متشکل از یک نقطه و یک ویرگول است. کاربرد نقطه ویرگول برای نشان دادن مکثی بیشتر از ویرگول و کمتر از نقطه است. نشانه نقطه ویرگول در زبان انگلیسی سمی‌کالن (Semicolon) خوانده میشود. البته در زبان انگلیسی، برخلاف فارسی، نقطه در بالا و کاما در پایین درج میشود.
در این نوشته، نحوه کاربرد صحیح و موارد استفاده از نقطه ویرگول در نگارش و ویرایش متن فارسی را بررسی می‌کنیم. برای درج نقطه ویرگول در متون، نحوه تایپ نقطه ویرگول را ببینید.
یوتایپ | آموزش تایپ ده‌انگشتی
در اینستاگرام، کلی مطالب آموزشیِ جالب و مفید برایتان داریم 
موارد استفاده از نشانه نقطه ویرگول در نگارش فارسی
جدا کردن سازه‌ها یا جمله‌های هم‌پایه دارای ویرگول
مثلاً در جمله زیر سه فاعل و سه مفعول وجود دارد و برای جدا کردن فاعل از مفعول، از علامت نقطه ویرگول استفاده شده است.
محمد، تقی و حسن؛ علی، محمود و حسین را زدند.
در پایان جمله‌ای که خود کامل است، اما با جمله یا عبارت بعد جمله‌ای کامل‌تر می‌سازد
حجم کار امروز بیشتر از دیروز بود؛ آنقدر که از خستگی قدرت ایستادن ندارم.
رفتن از افعال لازم است؛ یعنی به مفعول نیاز ندارد.
زمانی که یک جمله تکمیل می شود و سپس با عبارت‌های توضیحی مانند یعنی، مثلاً، به عنوان مثال، زیرا و بنابراین و... ادامه پیدا می‌کند
ربط چندین جمله پشت سرهم
زمانی که چندین جمله پشت سر هم در ادامه یکدیگر به هم ربط داشته باشند، در میان آنها می‌توان از نقطه‌ویرگول استفاده کرد. برای ربط جمله پایانی از واو ربط استفاده می‌کنیم.
او از خواب برخاست؛ دوش گرفت؛ صبحانه را آماده کرد؛ لباس پوشید و پس از خوردن صبحانه از خانه خارج شد.
برشمردن و تفکیک اجزای مختلف و وابسته به هم مانند فهرست
اهداف ما در درست‌نویسی عبارتند از:
1- رعایت صورت درست کلمه‌ها؛
2- ارائه شکل بهتر برای خواندن کلمه‌ها
3- سرعت بخشیدن به خواندن
جدا کردن عبارت‌ها یا جملات شرطی که درون آنها ویرگول‌های متعدد به کار رفته باشد
اگر دولت نتواند وظایف خود را که همیان تأمین امنیت، حفظ حقوق مردم، تسهیل قوانین و مسائلی از این قبیل است، به خوبی انجام دهد؛ مردم با دیدن کمترین نارسایی، آن را به دولت نسبت می‌دهند.
نکته: به طور کلی دقت داشته باشید که قبل از علامت نقطه‌ویرگول ما نیاز به فعل داریم در غیر این صورت از ویرگول استفاده می‌کنیم.
نکات کلی در مورد استفاده از نقطه‌ویرگول در نوشتار فارسی
نقطه‌ویرگول جزو علامات ویراستاری است که اتفاق نظر زیادی در مورد استفاده از آن وجود ندارد. برخی به کلی آن را استفاده نمی‌کنند؛ اما در برخی متون به وفور دیده میشود. اگر شما در شیوه نگارشی خود می‌خواهید از آن استفاده کنید، دقت کنید که در متن شما وحدت رویه وجود داشته باشد. یعنی اگر در جایی از متن، در یک موقعیت مشخص از نقطه ویرگول استفاده کرده‌اید، در موقعیت‌های مشابه نیز از نقطه‌ویرگول استفاده کنید. در استفاده از نقطه‌ویرگول زیاده‌روی نکنید. نقطه‌ویرگول را نباید به جای ویرگول یا نقطه استفاده کرد. زیاد بودن نقطه ویرگول در متن شما لزوما به معنی ویراسته بودن متن شما نیست!
همانند دیگر نشانه های ویراستاری تکی، در زمان درج نقطه ویرگول، این علامت به حرف قبل از خود می‌چسبد و از حرف پس از خود یک فاصله دارد.
توی دستت چند انگشت داری؟
تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ ده‌انگشتی رو ساده و حرفه‌ای یاد بگیر.
برای شروعِ رایگانِ آموزش اینجا کلیک کن
آیا بعد از چه بسا در جمله ی(چه بسا آینده شان را دستخوش تغییر نیز خواهد کرد)از ویرگول استفاده میشود؟!
درود بر شما. معمولا استفاده از ویرگول اندکی به لحن مورد نظر هم بستگی دارد. در این مثالی که زدید نیازی نیست.
سلام. بعد از شایسته است در نامه های اداری نقطه ویرگول لازم است؟
مثلا:
شایسته است شیوه نامه یاد شده به مدارس ارسال گردد.
خیر نیازی نیست.
آیا این عبارت از نظر شما درست است: نقد تفکیک قواعد در مسئولیت بین‌المللی؛ انطباق ناقص یا دکترین مستقل؟
بعضی ویراستاران در چنین شرایطی از دونقطه (:) استفاده می کنند؛ نظر شما چیست؟
من استفاده از نقطه ویرگول را توصیه می‌کنم. میتوانید برای درک بهتر موضوع مقاله کاربرد دو نقطه (:) را مطالعه کنید.
با سلام و عرض ادب خدمت شما
بنده در مجموعه ای علمی – آموزشی مشغول به فعالیت هستم و نیاز دیدیم که برای بچه ها، روش عبارت پردازی و نگارش را در قالب چند جلسه، تدریس کنم. به نظر حضرتعالی چه کتاب یا مقاله ای در این زمینه کمک کننده و کاربردی است؟
نگاهی به کتاب نگارش و ویرایش احمد سمیعی گیلانی بیندازید.
ممنون از راهنمایی حضرتعالی.پاینده باشید
اهداف ما در درست‌نویسی عبارتند از:
1- رعایت صورت درست کلمه‌ها؛
2- ارائه شکل بهتر برای خواندن کلمه‌ها؛
3- سرعت بخشیدن به خواندن
در اخر بهتر است نقطه بزاریم یا نقطه ویرگول ؟
در پایان موارد ۱ و ۲ همان نقطه ویرگول بهتر است اما آخرین مورد لیست بهتر است با نقطه به پایان برسد.
سلام برای جمله ی زیر قبل از کلمه ی مانند نیاز به نقطه ویرگول است؟
کاشت میوه‌های پاییزی مانند پرتقال، نارنگی و خرمالو در آن شهر رونق دارد.
خیر. جمله بهخودیخود روان و خوانا است.
بسیار عالی راهنمائی کردید نرم افزاری هست برای ویرایش متن فارسی که از نظر شما تائید شده باشد ؟
سلام دوست عزیز. متأسفانه خیر اطلاعی ندارم.
در نامه رسمی بعد از عبارت “با سلام و احترام؛” نقطه ویرگول قرار می وهم بعد از ابتدای خط بعد نامه را شروع می کنم
. آیا درست است.مثلا؛
باسمه تعالی
جناب آقای فلانی
رئیس…
با سلام احترام؛
همانگونه که استحضار دارید…
سلام دوست عزیز
وقت بخیر
بله در برخی کتب درباره کاربرد نقطه ویرگول گفته شده که باید در پایان چنین مواردی از نقطه ویرگول استفاده شود.
قبل از زیرا .در و….درصورتی که قبل از آن فعل باشد نقطه ویرگول لازم است؟
قبل از در نیازی نیست ولی قبل از کلمات زیرا، ولی، بلکه و کلمات مشابه آن باید از نقطه ویرگول استفاده کرد.
سلام قبل و بعد از مثلا باید چه علامتی استفاده کرد
معمولا ویراستاران توصیه می‌کنند که قبل از کلماتی مانند مثلا، یعنی و ولی از نقطه ویرگول استفاده بشود؛ مانند جمله زیر:
تو را دوست دارم؛ ولی حاضر نیستم همه عمرم را با تو بگذرانم.
سلام
گفتيد قبل از ويرگول حتما بايد فعل قرار بگيريد. ايا جمله زير درست نيست:
تغذيه؛ نسخه فراژنتيكي رشد قد
در مقاله آمده است که پیش از نقطه ویرگول ما نیاز به فعل داریم نه قبل از ویرگول. برای فهمیدن اینکه علامت نگارشی در جمله شما درست به کار رفته است یا خیر نیاز داریم که یکی دو جمله قبل و بعد آن را هم بدانیم.
😍😍ازین ب بعد ،به نوشته هام بیشتر دقت می‌کنم
ببخشید نقطه ویرگول در جمله زیر درسته
حرکات تحرکی که انسان را به جنب و جوش بیاورد ؛که انواع مختلفی دارد و هرکدام طرفداران خود را دارد
اگه نقطه ویرگول درست نیست چه علامتی بذاریم؟
این جمله بهتر است به صورت زیر نوشته شود:
تحرکی که انسان را به جنب‌وجوش بیاورد، انواع مختلفی دارد و هر کدام طرفداران خود را دارد.
کاربردی بود، ممنونم.
آیا قبل از حرف ربط مثل “که” و “و” می تواند نقطه ویرگول بیاید؟
حرف ربط خود جداکننده دو جمله از یکدیگر است و پیش از آن نقطه ویرگول درج نمی‌شود.
قبل از حروف ربط: كه، و، را، تا، با، به،… ايا ميشه نقطه گذاشت. ياميشه ويرگول گذاشت.
دوست عزیز معمولا حروف ربط دو جمله را یکدیگر متصل می‌کنند؛ بنابراین گذاشتن نقطه یا ویرگول چندان منطقی نیست. به این جمله در ادامه دقت کنید:
دیروز دوستم به خانه ما آمد تا با یکدیگر نقشه کلاس را کامل کنید.
همانطوری که مشاهده می‌کنید پیش از کلمه تا، هنوز جمله تمام نشده که بتوانیم از نقطه استفاده کنیم از طرفی هیچ مکث کوتاهی هم ندارد که نیاز به ویرگول هم داشته باشد.
توصیه می‌کنیم مقاله حرف ربط چیست را هم مطالعه کنید.
سلام ممنوم وقت گذاشتید و این موضوع را توضیح دادید عالی بود.
سلام آیا در عبارت زیر نقطه ویرگول درست جایگذاری شده است؟
ما گل هایی را که زیبا هستند؛ دسته بندی می کنیم.
جمله اول ناقص است و یک جمله کامل نیست. پس بهتر است از ویرگول استفاده کنیم.
سلام و ممنون بابت مطالب
این جمله از لحاظ کاربرد نقطه ویرگول صحیح است؟
یک بانک بازرگانی میتواند این خدمات را بخوبی انجام دهد؛ ولی اجرای سیاست پولی حائز اهمیت فراوان است.
بله؛ نقطه ویرگول در این جمله درست استفاده شده است.
آیا “ولی” به عنوان حرف ربط برای جداسازی دو جمله کافی نیست؟
بستگی یه معنای جمله و بافت متن داره دوست عزیز.
بهتر است اینطور نوشته شود:
ما گل‌هایی که زیبا هستند را دسته‌بندی می‌کنیم.
خیر دوست عزیز، در این جمله گل‌هایی مفعول است و را نشانه مفعول باید بی‌واسطه با آن بیاید. بنابراین جمله‌ای که شما نوشتید نادرست است. پیشنهاد می‌کنم برای آشنایی بیشتر با قوانین مفعول دو مقاله مفعول و روش‌های تشخیص آن و «را» نشانه مفعول چیست و چه قواعدی دارد؟ را مطالعه کنید.
بسیار عالی بود؛ مفید و کوتاه بود.
سلام
بین جملات زیر ویرگول استفاده کنم یا نقطه ویرگول یا نقطه؟
ماهِ زیبای خرداد بود فصل آلو و آلوچه فصل انگور یاقوتی و هندوانه های رسیده ماهِ ظهرهای گرم و شبهای خنک ماهی که دیگر بوی نوروز نمی داد و با پاییز هم زیاد فاصله داشت؛ اما گاهی …
پس از «فاصله داشت» نقطه ویرگول درست است.
بعد ماه زیبای خرداد بود باید نقطه ویرگول گذاشت
بستگی به ادامه جمله داره دوست عزیز.
استفاده کردم
خوب بود و مفید.