حرف عطف یکی از پرکاربردترین نقش‌ها میان حروف در دستور زبان فارسی است که میان دو یا چند کلمه یا جمله پیوند ایجاد می‌کند. در فرهنگ معین کلمه عطف این‌گونه معنی شده است:
مایل شدن به چیزی، کلمه‌ای را به‌وسیله حرف ربط به کلمه قبلی ربط دادن.
حروف عطف
خطیب رهبر معتقد است: «وقتی حرف پیوند، دو جمله مستقل، یا دو جمله تابع، یا دو جمله اصلی را به هم وصل کند و یا دو کلمه یا دو ترکیب، یا دو گروه مرکب از چند کلمه را که در جمله یک حالت دارد به هم ربط دهد، حرف عطف یا پیوند عطف‌ساز نامیده می‌شود.
یوتایپ | آموزش تایپ ده‌انگشتی
در اینستاگرام، کلی مطالب آموزشیِ جالب و مفید برایتان داریم 
باز مرا به لطف گرفتند و به زمین آوردند.
جمله مستقل+حرف عطف+جمله مستقل
و اما مهم‌ترین حروف ربط عطف‌ساز یا شبه‌حروف ربط عطف‌ساز به این ترتیب است:
و، آنگاه (آنگه)، اگر، القصه، اما، بل، پس، بلکه، و، تا، چون، چه، خواه، در جمله، فی‌الجمله، که، لکن، نیز، وا، وانگهی، ولیکن، ولیکن که، و یا، خواهی، و نیز، دگر، سپس، همچنان، همچنین، همیدون، هنوز، و هم، هم، یا.
کاربردهای حروف عطف
حروف عطف می‌تواند به منظور زیر به کار رود:
عطف، تلخیص و وصل، فوریت و عدم درنگ، حال، استیناف یا از سرگرفتن و تجدید، اباحه یا جایز دانستن، تخییر یا برگزیدن، تردید یا شک، تسویه، استدراک یا پی بردن، اضراب یا مثال‌ها و مانند‌ها، استنباط، ترتیب و تعقیب و ترتیب و تراخی یا درنگ.
نظر دستورنویسان درباره حروف عطف
آنچه در بالا آورده شد، به طور کامل در «دستور زبان فارسی: کتاب حروف اضافه و ربط مشتمل بر تعریف و تقسیم و شرح اصطلاحات و معانی و کاربرد حروف» به کوشش خطیب رهبر آورده شده است که خواندن آن به علاقمندان توصیه می‌شود.
اما تعریف و تقسیم‌بندی خطیب رهبر، اگرچه جامع است؛ اما مورد نظر همه دستورنویسان نیست. برخی تنها حرف و را جزو حروف عطف فارسی می‌دانند. خانلری در کتاب «تاریخ زبان فارسی» این‌طور می‌نویسد:
حرفی که دو کلمه یا دو جمله را در زبان فارسی به یکدیگر عطف می‌کند (ربط می‌دهد) حرف عطف می‌گویند.
این حرف در فارسی به‌صورت و نوشته می‌شود. این واو، دو یا چند کلمه یا گروه با نقش یکسان را به یکدیگر معطوف می‌کند.
خیام‌پور در کتاب «دستور زبان فارسی»، واو را حرف ربط عطف معرفی می‌کند و به این مثال ارجاع می‌دهد.
این همه هیچ است چو می بگذرد
تخت و بخت و امر و نهی و گیر و دارقصاید، سعدی
و بعد می نویسد: این واو را گاهی حذف می‌کنند؛ چنانچه صائب در این بیت انجام داده است.
به قدر هر سکون راحت بود بنگر مراتب را
دویدن، رفتن، استادن، نشستن، خفتن و مردنصائب
نکته
در زبان فارسی امروز نیز مرسوم است که وقتی چند کلمه هم‌پایه یا هم‌نقش با یکدیگر می‌آیند، ویرگول یا درنگ بین کلمات جای «واو» را می‌گیرد و بین کلمه اول، دوم و سوم و... ویرگول می‌گذارند و فقط کلمه آخر را با واو جدا می‌کنند.
واو عطف را عموماً در لفظ نمی‌آورند و فتحه آن به ضمه تبدیل می‌شود و به حرف ماقبل داده و به‌صورت «اُ» تلفظ می‌شود.
دل و دلدار، نیک و بد، دشمن و دوست.
گاهی نیز آن را به‌صورت مفتوح تلفظ می‌کنند.
حسن وَ حسین آمدند.
شمس قیس در «المعجم فی معاییر اشعارالعجم» این کلمه را در فارسی همان واو عطف عربی می‌داند اما مشخص نیست که تلفظ این حرف در زمان رودکی و فردوسی همان‌طور که شمس قیس در این کتاب بیان کرده مانند واو مفتوح عربی بوده یا در آغاز مصرع و بیت مانند همزه مضموم تلفظ می‌شده است.
نکته: نقش حرف واو در دستور زبان فارسی به حرف عطف‌ساز منحصر نمی‌شود. برای آنکه اطلاعات بیشتری در این زمینه پیدا کنید، توصیه می‌کنیم مقاله انواع واو را مطالعه کنید.
توی دستت چند انگشت داری؟
تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ ده‌انگشتی رو ساده و حرفه‌ای یاد بگیر.
برای شروعِ رایگانِ آموزش اینجا کلیک کن