ضرب‌المثل‌ها همواره میراث جدایی ناپذیر زبان فارسی به حساب می‌آیند و در زندگی روزمره ما جایگاه خاصی دارند. اما برخی از آنها به مرور زمان و دلیل کثرت استفاده، دچار تغییر شده‌اند. در این مقاله قصد داریم ضرب المثل کاسه ای زیر نیم کاسه است و شکل تحول آن را بررسی کنیم.
کلمه کاسه در بسیاری از ضرب‌المثل‌های قدیمی به چشم می‌خورد؛ به موارد زیر دقت کنید:
یوتایپ | آموزش تایپ ده‌انگشتی
در اینستاگرام، کلی مطالب آموزشیِ جالب و مفید برایتان داریم 
کاسه آسمان ترک دارد؛ کنایه از آن است که هیچکس و هیچ چیز، منزه و بی‌عیب نیست.
کاسه چه کنم در دست داشتن؛ کنایه از دائما تردید داشتن و از بخت و اقبال شاکی بودن.
کاسه بر سر شکستن، کنایه از برملا کردن رازها و افشای راز کردن.
همانطور که در خطوط بالا قید شد، نقش کاسه در هر کدام از ضرب‌المثل‌ها متفاوت است، چه از نوع دستوری و چه از نوع معنایی، اما تا‌به‌حال به ضرب‌المثل کاسه ای زیر نیم کاسه است توجه کرده‌اید؟ به نظر شما جمله از لحاظ معنایی و منطقی درست است؟
منشأ ضرب‌المثل نیم‌کاسه‌ای زیر کاسه است چیست؟
پیش از رواج تکنولوژی، عامل خنک‌کننده‌ای برای جلوگیری از فساد مواد غذایی وجود نداشت. هر خانه‌ای، قسمتی از زیرزمین خود را به سرداب و سردخانه برای نگهداری مواد قابل فساد اختصاص می‌داد. برای آنکه مواد غذایی از شر حیوانات و حشرات در امان باشند و همینطور در معرض هوا، گرما و سرمای شدید قرار نگیرند، کاسه‌ای بزرگ‌تر را روی کاسه کوچک تر یا همان نیم کاسه قرار می‌دادند. بعدها با گذر زمان که این ترفند رایج شد، هرکس کاسه ای بزرگ و برعکس را می‌دید می‌فهمید که کاسه‌ی کوچک و پُری در زیر آن پنهان است و زیرِ کاسه، نیم‌کاسه است.
ضرب المثل کاسه ای زیر نیم کاسه است یعنی چه؟
این ضرب‌المثل کنایه از وجود مکر و حیله‌گری است. در لغتنامه دهخدا ذیل این ضرب المثل، تعبیه کردن چیزی از راه فریب در چیزی نوشته شده است. در زبان عاميانه از این ضرب‌المثل زمانی استفاده می‌شود که فردی با استفاده از پوشش و سبک ظاهری، قصد انجام دادن کاری در خفا را داشته باشد و از پوشش خود به عنوان فریب دادن دیگران استفاده کند. یعنی وقتی خیانت یا عمل پلیدی در کار باشد، از این ضرب‌المثل استفاده می‌شود.
با همین توضیحات می‌توان پی برد که کاسه زیر نیم‌کاسه نبوده چون هیچ‌گاه جسم کوچک نمی‌تواند جسم بزرگ را پنهان نماید و در واقع شیوه درست آن به صورت زیرِ کاسه، نیم‌کاسه است بیان می‌شود. همینطور می‌توان درستی این ضرب‌المثل را در بیت شعری از میرداماد مشاهده کرد:
یک دم سر من از سر زانو جدا نشد
اینجا به زیر کاسه بود نیم کاسه ای
با توجه به ریشه این ضرب المثل و شواهد موجود، مشخص می‌شود که که نیم کاسه زیر کاسه بوده و اگر تلاش کنیم آن را به شیوه درست به کار بندیم، ممکن است در فرهنگ عوام،به شکل درست خود دوباره رواج پیدا کند.
توی دستت چند انگشت داری؟
تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ ده‌انگشتی رو ساده و حرفه‌ای یاد بگیر.
برای شروعِ رایگانِ آموزش اینجا کلیک کن