از عناصر مهمی که در پایان پژوهشها آورده میشود؛ پیوست یا appendix نام دارد که در فارسی به آن ضمیمه نیز گفته میشود. پیوست به خواننده کمک میکند تا اطلاعات بیشتری درباره مطالب پژوهش به دست بیاورد. برای نوشتن پیوستی بینقص ابتدا باید بدانیم پیوست چیست و چه اطلاعاتی را دربرمیگیرد. برای آگاهی از این اطلاعات در ادامه این مقاله تا با نکات نوشتن پیوست برای پایان نامه یا مقاله آشنا شوید.
پیوست چیست؟
پیوست شامل مطالبی به نسبت طولانی میشود که ذکر آنها در متن اصلی پژوهش، مخاطب را از محدوده مطالب اصلی خارج میکند و میتواند باعث سردرگمی او شود. از طرفی ممکن است حذف آن مطالب، فهم متن پژوهش را برای مخاطب دشوار سازد. بنابراین چنین مواردی بهعنوان پیوست در پایان پژوهش یا پایان نامه و در بخشی مشخص ذکر میشود.
مبتدی به نظر نرس!
تایپ ۲ انگشتی و ۴ انگشتی مبتدی و کُنده. تایپ دهانگشتی رو آسون ولی حرفهای یاد بگیر.
شروعِ رایگانِ آموزش تایپ دهانگشتیچه نوع اطلاعاتی را به عنوان پیوست ذکر میکنیم؟
چارتها، سندها، گزارشها، نقشهها، تصاوير، جدولها، فرمولها، نمودارها، واژه نامهها، توضیحات بیشتر و تعلیقات همگی میتوانند به عنوان پیوست در پایان اثر ذکر شوند.
چرا درج پیوست در پایان نامه یا مقاله پژوهشی اهمیت دارد؟
آوردن پیوست در نوشتههای تحقیقی مثل پایاننامه، مزایای زیادی دارد که عبارتند از:
- با وجود پیوست و ضمیمه، متن از تأییدها و شواهدی برخوردار میشود که در نتیجه استحکام ادعاهای نویسنده را در پی دارد.
- پیوست، آگاهی و فهم خواننده را بهطور غیر مستقیم درباره فرآیند پژوهش افزایش میدهد.
- پیوست از هرج و مرج و پیچیده شدن متن پژوهش جلوگیری میکند.
- وجود پیوست در رساله، کمک مؤثری به محققان مبتدی میکند تا در تهیه و تنظیم پرسشنامه برای جمعآوری اطلاعات بهتر عمل کنند.
- وجود پیوست در پایاننامه، به پژوهشگرانی که به هدف بررسی تغییرات خاص در طول زمان و با همان شیوه قبلی؛ قصد تکرار تحقیق را دارند؛ کمک شایانی میکند.
چند نکته در نوشتن پیوست در مقاله و پایان نامه
برای نوشتن پیوست، شیوههای مختلفی وجود دارد از آن جایی که شیوه و سبک نوشتن پیوستها در دانشگاهها و مراکز علمی مختلف با هم تفاوت دارد؛ بهتر است قبل از نوشتن پیوست حتما به شیوهنامه دانشگاه یا مرکز علمی مدنظرتان مراجعه کنید و طبق آن عمل کنید؛ اما نکتههای عمومی و کلیای در نوشتن پیوست وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
- مطالب ذکرشده در پیوستها و ضمایم باید خوانا، دقیق، مرتب و مستقل از یکدیگر باشد و خیلی ساده و واضح، اطلاعات مدنظر را منعکس کند.
- صفحات پیوست در پایاننامه، معمولا با فاصله یک صفحه سفید، پس از متن اصلی پایاننامه و قبل از فهرست منابع قرار میگیرد.
- هر پیوست از صفحه مستقلی شروع میشود.
- اگر در پایاننامه، فقط یک پیوست وجود داشته باشد؛ ذکر عنوان پیوست یا ضمیمه کفایت میکند ولی در صورتی که تعداد پیوستها بیشتر شد؛ برای هر یک شماره و عنوان مستقلی در نظر گرفته میشود.مانند پیوست ۱، پیوست ۲ یا پیوست اشکال، پیوست فرمولها و... که هر یک از پیوستها را باید شماره داد. نکته: شماره و عنوان هر پیوست باید مطابق با همان ترتیبی که در متن اصلی به آنها اشاره شده در پایان رساله پشتسرهم مرتب شوند. به این ترتیب هرجا در متن پایاننامه، لازم باشد تا به پیوستها اشاره شود میتوان نوشت «رجوع شود به پیوست شماره ...».
- شماره صفحههای بخش پیوست، ادامه شمارهگذاری صفحههای پایاننامه نیست بلکه باید شمارهگذاری جدیدی برای این بخش در نظر گرفت.
- گاهی بخش مرتبط با پیوست، چند پیوست را شامل میشود که هر پيوستی بايد از پيوستهای ديگر متمايز باشد و عنوان آن در فهرست مطالب ذكر شود. مثل پیوست جداول، پیوست نمودارها، پیوست نقشهها و ...
- نکته مهمی دیگر این است که گاهی ممکن است برخی از نویسندگان و پژوهشگران، پیوست را برای حجیم کردن اثرشان یا راهی برای معتبر کردن آن بدانند؛ اما چنین کاری، غیر از صرف زمان و هزینه باعث بیاعتمادی به دانشپژوه و اثرش میشود و دقیقا نتیجه عکس دارد.
- گاهی ممکن است پژوهشگر احساس کند که با انتقال دادهها به پیوست،ممکن است مطلب ناقص به اطلاع خواننده برسد؛ از طرفی ذکر کامل مطالب در متن پراکندگی ایجاد میکند یا باعث طولانی شدن آن میشود. در چنین شرایطی میتوان از خلاصه نتایج استفاده کرد و نسخه کامل ان را در پیوست یا ضمیمه منتشر کرد.
در پایان....
باید گفت که پیوستها دربردارنده مجموعهای از مطالب هستند که ارائه آنها در متن پژوهش با مشکلاتی مواجه است؛ اما برای محققان، نقادان، داوران و دیگر مخاطبان مفید است تا بتوانند به طراحی مناسبتر تحقیق مشابه بپردازند. در این مقاله نکات مفیدی درباره پیوست نویسی در پایان نامه و مقاله ذکر شد که امیدواریم شما نیز با دانش و تجربه خود به آن بیفزایید.